سیستم ترمز ایمنی یا پاراشوت آسانسور

ترمز ایمنی

کابین هر آسانسور که برای تردد اشخاص و یا جابجایی بار یا کالا مورد استفاده واقع شود، باید به سیستم ایمنی (یا آنچه در ایران به اسم پاراشوت معروف شده است) مجهز گردد. لازم به ذکر است که طبق استاندارد ۶۳۰۳ اگر طبقه زیرین وزنه تعادل مسکونی یا خالی باشد، باید وزنه تعادل نیز به سیستم ترمز ایمنی (پاراشوت) مجهز یا ستونی زیر آن ساخته شود.

ترمز ایمنی وسیله ای مکانیکی است که در قسمت بالا یا ترجیحا در قسمت زیرین چهارچوب کابین (یوک) و یا وزنه تعادل قرار می گیرد که در مواقع اضطراری با افزایش غیر عادی سرعت، فعال شده و سبب توقف کابین یا وزنه تعادل می شود.

در هنگام افزایش سرعت بیش از میزان تعیین شده (یعنی بیشتر از ۱۱۵ در صد سرعت نامی) سیستم قفل شده و ضمن قطع برق موتور آسانسور(توسط میکروسوئیچ تعبیه شده روی آن) سیستم ترمز ایمنی را فعال می نماید. (البته سرعت نامی ۱۱۵ درصد مطابق استاندارد EN می باشد.)

گاورنر

وسیله ای به نام گاورنر در موتورخانه یا بالای چاه روملس وجود دارد که سیم بکسل از آن عبور نموده و توسط فلکه هرزگرد ته چاه به بالای کابین متصل می شود که حرکت کابین را کنترل می کند. یک میکروسوئیچ روی این گاورنر وجود دارد که در اثر بالا رفتن سرعت کابین بلافاصله برق را قطع می کند.

اگر سرعت کابین در هنگام سقوط از سرعت تنظیم شده بیشتر شود، گاورنر این مورد را تشخیص داده و ناگهان از چرخش می ایستد. این امر باعث می شود سیم بکسلی که بین چرخ گاورنر و کابین وجود دارد کشیده شده و در اثر این کشش اهرمی که روی کابین وجود دارد تحریک نماید و در نهایت فک های آجدار (لقمه های ترمز) را به شدت روی ریل ها فشرده کند که در نهایت منجر به توقف کابین روی ریل ها خواهد شد.

این ترمز فقط در موقع اضطراری که مورد نیاز است، عمل می نماید. درگیری با ریل های راهنما باید همزمان باشد و نباید کف کابین با بار توزیع شده به طور یکنواخت، از موقعیت خود انحرافی بیش از ۵ درصد داشته باشد.

ترمز ایمنی (پاراشوت) در آسانسورهای معمول هنگام پایین آمدن کابین و در برخی آسانسورهای گیرلس در دو جهت بالا آمدن و پایین آمدن فعال بوده و به وسیله فکها یا قرقره های درگیر با ریل ها که در اثر افزایش سرعت کابین از گاورنر فرمان میگیرد، عمل می کند.

مطابق استاندارد نباید شتابی بیش از ۲/۵ متر بر مجذور ثانیه به شخص داخل کابین وارد شود. سیستم ترمز ایمنی کابین بر اساس مشخصه های عملکرد طبقه بندی می شوند که به شرح زیر است:

ترمز ایمنی نوع آنی یا لحظه ای آسانسور

در این سیستم، در مدت زمان متوقف شدن کابین، فشار با شدت فزاینده ای بر روی ریل های راهنما اعمال خواهد شد. بنابراین چون زمان توقف و مسافت توقف بسیار کوتاه است، سیستمی انعطاف پذیر برای محدود کردن نیروی کندشوندگی و مسافت توقف نمی باشد.

ترمز ایمنی نوع تدریجی آسانسور

این نوع ترمز حین توقف فشار محدودی را روی ریل های راهنما اعمال می نماید و بعد از فعال شدن کابل فولادی سیستم ایمنی، نیروی کندشوندگی به طور قابل ملاحظه ای یکنواخت می ماند. زمان و مسافت توقف بستگی دارد به :

• جرم در حال حرکتی که باید متوقف شود.
• سرعتی که سیستم ایمنی در آن فعال می شود.

پاراشوت در نوع تدریجی برای سرعت بالای ۱ متر بر ثانیه و لحظه ای برای تا سرعت  ۰/۶۳ متر بر ثانیه و آنی با ضربه گیر برای سرعت تا ۱ متر بر ثانیه تولید و مورد استفاده قرار می گیرد.

تست ترمز ایمنی

برای تست شرایط سقوط آزاد و سیستم ترمز ایمنی باید در کابین علاوه بر ظرفیت مسافرین کابین، ۲۵ درصد وزن را اضافه نمود.

هرچند که عمده نیرو ناشی از ترمز به ریل های راهنما وارد می شود، ولی به دلیل اتصال آنها به سازه و وجود نیروهای جانبی، سازه آسانسور نیز باید تحمل این نیروها را داشته باشد.

همان طور که توضیح داده شد، در هنگام عملکرد ترمز ایمنی، مجموع وزن کابین به علاوه ۱/۲۵ برابر ظرفیت کابین با سرعتی حداقل ۱/۱۵ برابر سرعت نامی و شتاب منفی متناسب با نوع ترمز ایمنی بر روی ریل های راهنما متوقف می گردد.