زنجیر جبران آسانسور از محاسبه تا نصب

زنجیر جبران چیست؟

نوعی زنجیر از جنس فولاد است با روکش پلاستیکی که در ساختمان های مرتفع وقتی که کابین در بالا و یا پایین ترین طبقه قرار می گیرد مجموع وزن سیم یکسل ها که مقدار قابل ملاحظه ای است به یک سمت فلکه کششی منتقل می شود و مشکلاتی مانند سرخوردن روی فلکه کششی، گرم کردن موتور و مصرف انرژی زیاد را به وجود می آورد. برای جلوگیری از این موارد، سیم بکسل یا زنجیری هم وزن سیم بکسل ها و نصف تراول کابل، از تیر پایبن یوک کابین به تیر پایین وزنه تعادل متصل می شود تا اضافه وزن بوجود آمده توسط سیم بکسلها و تراول کابل را جبران نماید.

محاسبه وزن زنجیر جبران

جهت محاسبه وزن زنجیر جبران در آسانسور ، ابتدا باید وزن مجموع معادل سیم بکسلها را بدست آوریم، یعنی وزن یک متر از سیم بکسل، ضرب در تعداد رشته ها؛

حال این وزن بدست آمده را، اگر در ضریب بکسل بندی ضرب کنیم، وزن هر یک متر زنجیر جبران بدست می آید.

سوال : آیا وزن تراول کابل در محاسبه زنجیر جبران نقشی ندارد؟

تراول کابل، در وسط چاه توسط یک بست تراول به دیواره چاه متصل می شود، یعنی نصف نیروی وزن تراول کابل روی بست وسط چاه و نصف دیگر به بست زیر کابین، اعمال می شود!

از آنجا که موقع بالانس کردن کابین با کادر وزنه، کابین با تمام متعلقاتش با کادر وزنه در وسط چاه بالانس می گردد، لذا وزن تراول کابلی که در وسط چاه به کابین آویزان است، با کادر وزنه بالانس شده و نهایتا زمانی که کابین در بالاترین توقف خود است،وزنی معادل یک چهارم وزن تراول کابل، به کابین اضافه میگردد و این مقدار در اکثر پروژه های معمول، بسیار ناچیز بوده و قابل چشم پوشی ست. اما اگر ارتفاع زیاد شود دیگر این مقدار ، قابل چشم پوشی نخواهد نبود در این صورت، ابتدا در محاسبه وزن زنجیر جبران، این مقدار یک چهارم از وزن تراول کابل را از وزن کل زنجیر جبران کم میکنیم و زنجیر جبران را به کابین و کادر وزنه طبق روشهای درست متصل میکنیم.

سپس از زنجیر جبران دومی باید استفاده کنیم، بطوری که وزن هر یک متر آن برابر با وزن یک متر از تراول کابل ما باشد، یک سمت این زنجیر دوم به زیر کادر وزنه، و یک سمت دیگر آن به دیواره وسط چاه، درست در همان ارتفاعی که بست تراول وسط چاه نصب شده، متصل می گردد، دراین حالت کابین با کادر وزنه، در تمامی نقاط چاه کاملا بالانس می باشد.

تذکر ۱ :

در سرعت های بالا به جای زنجیر از سیم بکسل استفاده میشود.

در گذشته جهت جبران این عدم تعادل از طنابهای فولادی استفاده میشد که لازمه ی آن داشتن تجهیزات اضافی برای هدایت طنابها و اتصالات آنها بود. به مرور زمان، زنجیر جبران با توجه به ارزان بودن، جای طنابهای فولادی را گرفت، هرچند هزینه این زنجیرها پائین بود ولی صدای ایجاد شده از حرکت آنها عدم رضایتمندی را به همراه داشت. زنجیرهای روکش دار با همان کابل های جبران پاسخی به این مشکل بود.

معمولا برای کاستن سر و صدای ناشی از حرکت زنجیر جیران یا این زنجیر داخل شیلنگ گذاشته می شود، یا از تک تک سوراخ های آن طناب عبور داده می شود.

نحوه نصب زنجیر جبران

نکته قابل توجه در رابطه با زنجیرهای جبران نحوه نصب آنها است. زنجیرها و کابل های جبران با توجه به نوع آنها دارای یک عرض برگشت طبیعی می باشند. منظور از این عرض فاصله ای است که به طور طبیعی میان دو طرف رفت و برگشت این زنجیرها ایجاد می گردد.

در هنگام نصب باید توجه نمود که این عرض طبیعی همواره رعایت شود؛ در غیر این صورت امکان آسیب زدن این زنجیرها به تجهیزات داخل چاه و چاله آسانسور وجود خواهد داشت و می تواند باعث به وجود آمدن شرایط خطرناکی شود. عرض طبیعی زنجیرهای جبران معمولی کم است. لذا جهت رعایت این عرض طبیعی، محل نصب این زنجیرها در کناره های کابین خواهد بود همان گونه که می دانیم، یکی از عوامل موثر بر کیفیت حرکت آسانسور وجود تعادل خود کابین در طول حرکت است.

غلطک های راهنمای زنجیر جبران

بست های اتصال زنجیر جبران

نصب زنجیر جبران در چاه آسانسور وزنه بغل

با توجه به آنچه گفته شد در صورت نصب زنجیر جبران آسانسور در کناره های کابین امکان ایجاد عدم تعادل در دو سمت پایین وجود خواهد داشت. این موضوع در آسانسورهایی که وزنه بغل هستند محسوس تر خواهد بود. شرکت های مختلف طرح هایی برای برطرف کردن این اشکال ارائه نموده اند. برای مثال برخی از آنها استفاده از وزنه های ثابتی در کابین جهت ایجاد تعادل پیشنهاد کرده اند. یکی از معایب این روش پایین آوردن ظرفیت آسانسور است، که در این صورت تعادل دینامیکی در طول حرکت سیستم برآورده نخواهد شد.

روش دیگر استفاده از زنجیر جبران دیگری در نقطه مقابل زنجیر جبران اولیه میباشد. این روش هر چند که تعادل دینامیکی را تأمین خواهد کرد ولی هزینه زنجیر جیران اضافی، نصب و اتصالات مورد نیاز آن و در عین حال کاهش ظرفیت آسانسور از معایب این روش می باشد.

نکته مهم محاسباتی در آسانسور :

وزن زنجیر جبران و تراول کابل در محاسبات ترمز ایمنی پاراشوت P+Q محاسبه میگردد لذا حدود یک سوم وزن کل زنجیر جبران و تراول کابل در هنگام انتخاب ترمز ایمنی پاراشوت بایستی در نظر گرفته شود. در صورتیکه‌ ترمز ایمنی‌ از نوع‌ تدریجی‌ باشد، هنگامیکه‌ کابین‌ با بار نامی‌ سقوط ‌آزاد مینماید میزان‌ متوسط‌ شتاب‌ کند شونده‌ باید بین ۰٫۲g و g باشد.

ظرفیت مناسب ترمز ایمنی پاراشوت

ظرفیت مناسب ترمز ایمنی (p+q) برابر جرم کامل مسافرین بعلاوه جرم کابین خالی و ۰/۳۷۵ جرم زنجیر جبران باید انتخاب گردد.بنابراین در ساختمان های با ارتفاع کم به دلیل ناچیز بودن این مقدار آنرا میتوان در نظر نگرفت.