همه چیز در مورد چاهک آسانسور

چاهک کجای چاه آسانسور است؟

فاصله عمودی بین کف پائین ترین توقف تا کف چاله آسانسور(به ابعاد چاه آسانسور) یا به عبارتی به قسمت پایین چاه آسانسور که در زیر پایین ترین طبقه آسانسور واقع شده است چاهک یا پیت (Pit) می گویند. در چاهک آسانسور قطعات مختلفی نصب میگردد مانند ضربه گیرهای کابین آسانسور ، ضربه گیرهای وزنه تعادل ، پایه های ریل های راهنمای کابین ، فلکه کششی سیم بکسل گاورنر آسانسور ، فلکه کشش زنجیر جبران آسانسور(در صورت وجود) و البته چراغ روشنایی ته چاهک و نردبان و البته چاه ارت آسانسور.

در صورتیکه آسانسور هیدرولیک باشد در این چاهک علاوه بر ضربه گیرها قطعاتی مانند پایه جک هیدرولیک و فلنچ جکهای زیر و شلنگ و لوله های هیدرولیک نیز وجود دارند.
توجه نمایید که حتما قبل از نصب تجهیزات فوق ، باید چاهک آسانسور نسبت به نفوذ آب ایزوله شود. همچنین بر اساس استاندارد های نصب آسانسور اگر عمق چاهک آسانسور بیشتر از ۲.۵ متر باشد بهتر است یک درب ورودی کوچک به چاهک تعبیه شود تا عملیات سرویسکاری و تعمیرات آسانسور براحتی قابل انجام باشد. ولی اگر ایجاد درب ورودی میسر نبود حتما باید نردبان ثابت تعبیه شود تا سرویسکار آسانسور بتواند براحتی و با ایمنی کامل وارد چاهک شده و از آن بیرون آید.

نحوه طراحی و ساخت چاهک (Pit) آسانسور

در ساخت و طراحی چاهک آسانسور باید نکات متعددی را در نظر بگیرید تا هم از لحاظ استاندارهای نصب آسانسور مشکلی پیش نیاید و هم اینکه امنیت آسانسور در مواقع بحرانی بخوبی حفظ شود.

• در محلی که ریل های راهنما در انتهای چاهک نصب و فیکس می شوند حتما زیر ریلهای راهنمای کابین و ریلهای راهنمای وزنه تعادل(درصورت داشتن پاراشوت) باید پلیتی با فاصیه ۱ سانتیمتر کار گذاشته شود تا بهترین استحکام در زمان خزش ریل هنگام پاراشوت برقرار شود.
• در در محل نصب ضربه گیرها در چاهک آسانسور ، در زیر ضربه گیرهای کابین و ضربه گیرهای وزنه تعادل آسانسور باید سکوی فلزی یا بتونی کار شود.
• در چاهک آسانسور حتما یک عدد پریز برق ارت دار و یک کلید برای روشنایی که هم از داخل طبقه و هم از چاهک در دسترس باشد در ورودی چاه آسانسور تعبیه گردد.
• یک دیوار جداکننده صلب(یک تکه) به اندازه حداقل دهانه ریل وزنه بعلاوه ۱۰ سانت از هر طرف تا ارتفاع ۲/۵ متر از کف چاه محافظت گردد بطوریکه حداکثر فاصله آن از کف چاه ۳۰ سانتی باشد را در ته چاه آسانسور بصورت عمودی بین فضای بین وزنه تعادل و کابین آسانسور قرار دهید بگونه ای یک فضای جدا شده بین این دو در چاهک آسانسور بوجود آید.

دیواره محافظ جداکننده قاب وزنه در چاهک آسانسور

تذکر:

چنانچه این دیوار محافظت کننده منفذ دار باشد، نباید سوراخ با قطر بیش از ۱۰ میلیمتر در هر نقطه باشد.
– طبق استاندارد حتما در حداکثر نیم متری از کف چاهک آسانسور یک چراغ تونلی برای روشنایی چاهک آسانسور قرار داده شود و همچنین به ازای هر طبقه از آسانسور(حداکثر فاصله ۷ متر) نیز یک چراغ تونلی نصب شود.
– توصیه میکنیم به منظور سهولت در دسترسی به چاهک آسانسور یک نردبان تعبیه گردد.

۱-کلید روشنایی چاه ۲-صفحه صلب محافظ جداکننده قاب وزنه ۳-روشنایی چاه ۴-صفحات زیر ریل ها ۵-بافر ۶-نردبان

مراحل آماده سازی چاهک آسانسور

بر اساس بندی در همین آیین نامه بایستی کلیه نیروی های وارده به سازه بر اثر آسانسور برای لحاظ نمودن ضربه های دینامیکی ۱۰۰% افزایش یابد. البته این بار نسبت به بقیه بارهای وارد بر سازه زیاد نیست. میزان بار زنده برابر ۴۰۰ و میزان بار مرده توسط مشخصات فنی شرکت سازنده مشخص میشود که میتوان بصورت عمومی برای ساختمانهای ۵ طبقه ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلو در نظر گرفت و این بارها به نبشی ها و از آنجا به چاله آسانسور انتقال پیدا میکنند و در نهایت بار آسانسور را باید تنها به صورت ۴ بار متمرکز به ستون های دور باکس آسانسور (نبشی ها) در طبقه آخر (خرپشته) اعمال نمود.

مرحله ۱) آماده سازی کف چاله آسانسور :

الف: جهت نصب آسانسور ارتفاع مورد نیاز از کف چاله تا سطح کف سازی شده اولین توقف آسانسور قبل از بتن ریزی کف چاله حداقل باید ۱۹۰ cm باشد.

ب: در زمان بتن ریزی کف چاله با عنایت به نقشه سکوهای ضربه گیر زیر کابین و زیر قاب وزنه تعادل ۱۰ cm بتون مگر و ۳۰ cm آرماتوربندی و بتن ریزی می شود و ارتفاع باقیمانده نباید کمتر از ۱۵۰ آرماتوربندی و بتن ریزی می شود و ارتفاع باقیمانده نباید کمتر از ۱۵۰cm شود.

ج: جهت اجرای سکوهای ضربه گیر طبق نقشه های اجرای آرماتورهای انتظار جهت سکوهای ضربه گیر در فونداسیون مذکور پیش بینی می شود.

مرحله ۲) تهیه نقشه :

چنانچه ساختمان در حال احداث می باشد و دسترسی دقیق به ابعاد مورد نیاز چاهک میسر نباشد، نقشه های زیر لازم است:

پلان تیپ طبقات شامل پارکینگ – زیر زمین – همکف و طبقات در محل نصب آسانسور
مقطع از چاهک آسانسور با ذکر اندازه های کامل از کف چاله آسانسور تا زیر سقف موتورخانه
پلان پشت بام ساختمان در محدوده چاهک آسانسور به منظور بررسی تأسیسات و تجهیزات احتمالی موجود در اطراف چاهک به شرکت طرف قرارداد ارائه شود

مرحله ۳) بتن ریزی کف چاهک:

همانطوریکه در مرحله ۱ اشاره شده پس از تکمیل مدارک مورد نیاز (در مرحله ۲) با توجه به شرایط ساختمان و نوع آسانسور طرح اجرایی بتن ریزی کف چاهک به شرح ذیل به کارفرما ارائه خواهد شد.

• بتن مگر ۱۰ سانتیمتر
• بتن آرمه کف و آرماتور بندی ۳۰ سانتیمتر

.

استاندارد چاهک آسانسور در مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان :

ارتفاع چاهک طبق نقشه ها و جدول های زیر باید طراحی و اجرا شود. هنگام طراحی ستون ها و فونداسیون اطراف چاهک دقت شود که ابعاد چاهک باید دقیقاً هم اندازه چاهباشد و فونداسیون پایه ستون های اطراف چاه آسانسور پایی نتر از عمق مورد نیاز چاهک طراحی و اجرا شوند.

جدول ارتفاع چاهک آسانسور با توجه به سرعت

در صورتی که امکان هرگونه دسترسی به زیر چاه آسانسور وجود داشته باشد؛ یعنی زیر چاهک آسانسور خالی باشد (چاه معلق)، لازم است سازه کف چاهک به گونه ای تقویت گردد که کف آن حداقل دارای مقاومت مکانیکی ۵۰۰۰ نیوتن بر متر مربع باشد، همچنین باید:

– وزنه تعادل مجهز به سیستم ترمز ایمنی مستقل شده، یا

– ستون صلب و محکمی در امتداد مرکز وزنه تعادل از کف چاهک تا زمین امتداد یابد.

چاهک باید از نظر نفوذ رطوبت به داخل دارای عایق بندی مناسب باشد. در صورتی که عمق چاهک بیش از دو و نیم متر باشد نصب درب بازرسی با ابعاد حداقل ۶۰۰ میلیمتر در ۱۴۰۰ میلیمتر و یا نردبان با فاصله مناسب از دیواره چاه به نحوی که با قطعات متحرک داشته باشد حداقل ۲۰ میلیمتر الزامی است. همچنین زهکشی و یا تعبیه تمهیدات جمع آوری آب در مورد چاههایی که در مسیر آبهای زیرزمینی قرار دارند الزامی است.

چاه مشترک

در صورتی که چاه آسانسور مشترک باشد باید این چاهک ها به نحو مقتضی از کف چاهک تا ارتفاع ۲/۵ متر جداسازی شوند و بتوان به صورت ایمن از طریق هر ورودی به چاهک مربوطه رفت و آمد نمود.

چنانچه فاصله بین لبه سقف کابین و قسمت متحرک (کابین یا وزنه تعادل) آسانسور یا آسانسورهای مجاور هم کمتر از ۵۰۰ میلیمتر باشد جداسازی مذکور بایستی در سراسر ارتفاع چاه، با پهنای مؤثر امتداد یابد. اندازه پهنای مؤثر باید حداقل برابر پهنای قسمت متحرک به اضافه ۰/۱ متردر هر طرف باشد. این جداسازی با دیواره و یا فنس اجرا میشود.

ضربه گیرها یا ستون های نشیمنگاه

ضربه گیر کابین و وزنه تعادل، در فضای داخلی چاهک و پایین ترین حد مسیر حرکت کابین و وزنه تعادل قرار می گیرند. این ضربه گیرها یا ستون های نشیمنگاه باید به نحوی در کف چاهک نصب یا اجرا شوند که پس از برخورد کابین یا وزنه تعادل به آنها و فشرده شدن کامل، فضای خالی به عنوان جانپناه باقی بماند به گونه ای که بتوان مکعبی مجازی به ابعاد ۵۰۰*۶۰۰*۱۰۰۰ میلیمتر روی یکی از وجوه چاهک ایجاد نمود. در صورتیکه ضربه گیر وزنه تعادل متحرک باشد ارتفاع پایه ستون نشیمنگاه ضربه گیر وزنه تعادل با هرمقداری مجاز میباشد. حداقل ارتفاع ستون نشیمنگاه ضربه گیرکابین ۵۰۰ میلیمتر میباشد.

.

استاندارد چاهک آسانسور در مقررات ساختار و نصب آسانسور ۶۳۰۳ :

مقاومت کف چاهک

کف چاهک باید در قسمت انتهایی هر ریل راهنما بجز ریل های راهنمای آویزان قادر به تحمل نیروی وارده از طرف آنها باشد :
ایــــن نیرو بر حسب نیوتن بر اساس جرم ریل های راهنما بر حسب کیلوگرم به اضافه نیروی عکس العمل در هنگام عمل ترمز بر حسب نیوتن محاسبه میشود . ( پیوست چ – ۲ – ۳ و چ- ۲ – ۴ را ببینید )
کف چاهک باید قادر به تحمل نیروی استاتیکی وارده از ضربه گیر کابین باشد ، در حالیکه ضربه گیر تحت باری معادل چهار برابر وزن کابین با ظرفیت کامل قرار گرفته است :

حداقل تحمل نیروی استاتیکی کف چاهک از ضربه گیر کابین

که در آن :
P = عبارت است از جرم کابین خالی و اجزاء متکی به کابین از قبیل قسمتی از کابل فرمان، زنجیر ها و یا طناب های جبران ( در صورت وجود ) و غیره بر حسب کیلوگرم؛
Q = ظرفیت اسمی ( جرم ) بر حسب کیلوگرم؛
g = شتاب سقوط آزاد، [ ۸۱/۹ متر بر مجذور ثانیه ] .

.
کف چاهک در انتهای مسیر حرکت وزنه تعادل باید قادر به تحمل نیروی استاتیکی معادل ۴ برابر وزن وزنه تعادل باشد :

حداقل میزان تحمل نیروی استاتیکی کف چاهک در زیر ریل وزنه

که در آن :
q = ضریب تعادل

از طرفی در آسانسورهای هیدرولیکی کف چاهک باید تحمل نیروها و بارهای ( برحسب نیوتن) وارده از انتهای هر جک را داشته باشد.

.

شرایط چاهک وقتی کابین روی بافر فشرده شده است :

زمانی که کابین روی ضربه گیرهای کاملاً فشرده قرار دارد، پنج شرط زیر باید بطور همزمان تأمین شوند:

الف – باید در چاهک فضای کافی، حداقل برای قرار گرفتن مکعبی به ابعاد ۱/۰ متر × ۰/۵ متر × ۰/۵ متر روی یکی از وجوهش موجود باشد .
ب – فاصله آزاد عمودی بین کف چاهک و پایین ترین بخش کابین باید حداقل ۰/۵ متر باشد این حداقل فاصله می تواند به مقدار تا ۰/۱ متر کاهش یابد ، مشروط بر آنکه :

در آسانسور کششی :

۱- سینی زیر درب(های) کابین و یا درب(های) کشویی عمودی که حداکثر ۰/۱۵ متر بصورت افقی با دیواره چاهک فاصله داشته باشند.

۲- پائین ترین قسمت کابین (کفشک های راهنما و ترمز ایمنی پاراشوت) که با ریل های کابین حداکثر فاصله داشته باشند.

در آسانسور هیدرولیک:

۱ – مجموعه دستگاه ترمز ایمنی گیره ای ، پاول ها، سینی زیر درب یا قسمت های عمودی درهای کشویی با دیواره های مجاور باشد؛
۲ – پایین ترین بخش های کابین با ریل های راهنما، باشد؛

پ –

فاصله عمودی آزاد بین بالاترین قسمت قطعات نصب شده در کف چاهک ، از جمله نگاه دارنده های جک و لوله ها و غیره و پایینترین قسمت کابین بجز اقلام مذکور در بندهای ب-۱ و ب-۲ فوق باید حداقل ۰/۳ متر باشد ؛

ت –

فاصله آزاد عمودی بین کف چاهک یا بالای تجهیزات نصب شده در آن و پایین ترین قسمت های سر پیستون متحرک به سمت پایین (در مورد جک هایی که بصورت وارونه نصب شده اند )، باید حداقل ۰/۵ متر باشد ؛
اما در صورتی که دسترسی ناخواسته به زیر مجموعه سرپیستون غیر ممکن باشد ، ( به عنوان مثال با استفاده از صفحات مذکور در بند ۵ – ۶ – ۱ ) این فاصله عمودی می تواند از ۰/۵ متر تا ۰/۱ متر کاهش یابد .

ث –

فاصله آزاد عمودی بین کف چاهک و پایین ترین بازوی هدایت کننده یک جک تلسکوپی زیر یک کابین مربوط به آسانسور با عملکرد مستقیم ، باید حداقل ۰/۵ متر باشد .
– وقتی کابین در بالاترین موقعیت قرار دارد، که با فشرده شدن متوقف کننده بالشی جک مشخص می شود، طول ریل راهنمای وزنه تعادل در صورت وجود ، باید به اندازه ای باشد تا حرکت اضافی هدایت شده حداقل بر حسب متر را تأمین نماید .

وجود وسایل زیر در چاهک الزامی است :

الف – وسیله ( های ) متوقف کننده ای که از باز شو درب ( های ) چاهک و همینطور از کف چاهک در دسترس باشد، و با شرایط بند های استاندراد مطابقت داشته باشد؛

دسترسی به کلید روشنایی چاه و استپ قارچی در چاهک و ورودی درب

ب – یک پریز الکتریکی دارای ارت؛
پ – کلید تبدیل روشنایی چاه آسانسور که با باز کردن درب ( های ) چاهک در دسترس باشد .

.

.