تعریف آسانسور
آسانسور وسیله نقلیه عمومی و دائمی است ، که برای جابجایی اشخاص یا کالا ،بین طبقات ساختمان بوده و در طبقات مشخصی عمل می نماید . دارای کابینی است که ساختار ، ابعاد و تجهیزات آن به اشخاص به سهولت اجازه استفاده می دهد و میان ریل های نصب شده عمودی با حداکثر انحراف ۱۵ درجه حرکت می کند .
آسانسور تنها وسیله رفت و آمد ترافیکی است که مورد استفاده تمامی گروه سنی قرار می گیرد و عمومی ترین وسیله جابجایی عمودی در جهان است .
کنترل آسانسور به یک سیستم سپرده شده و فرمان دادن به آن به اختیار مسافر است ، اما ایستادن آن در محل مقرر به توسط سیستم است .
قطعات مختلف آسانسور
آسانسور در داخل محیطی نصب می شود که از سه قسمت تشکیل شده است :
- موتورخانه : برای نصب موتور محرکه اصلی و تابلو کنترل آسانسور و تابلو برق
- چاه آسانسور : برای نصب درب ها ، ریلها و همچنین محلی برای حرکت کابین و وزنه تعادل
- چاهک : در پایین ترین قسمت چاه آسانسور ،برای ضربه گیرها ( بافرها )
آسانسور حمل بار و مسافر
آسانسوری است که برای حمل و نقل کالا طراحی شده است و معمولا وظیفه حمل ونقل به همراه افراد صورت می گیرد .
کابین تمام استیل مخصوص حمل مسافر (نفربر)
آسانسور خدماتی
آسانسوری است دائمی که برای جابجایی کالا و محصولات در بین طبقات یک ساختمان و یا فروشگاه یا آشپزخانه و یا کارگاه های تولیدی می باشد و در طبقات مشخصی عمل می کند ، دارای کابینی است که ابعاد آن به اشخاص اجازه استفاده را نمی دهد و در میان ریل های نصب شده بصورت عمودی و با حداکثر ۱۵ درجه انحراف ، حرکت می کند . ابعادی که کابین را برای افراد غیر قابل استفاده می کند ، نباید از مقادیر زیر بیشتر شود :
- مساحت کف کابین ۱/۰۰ متر مربع
- عمق ۱/۰۰ متر
- ارتفاع ۲/۱ متر
آسانسور حمل بار و کالا
آسانسور خودرو بر ساختمان های خصوصی
از بزرگترین مدل های آسانسور موجود در دنیا مدل آسانسور خودروبر می باشد که این نوع آسانسورها برای جابه جایی خودروها در طبقات ساختمان استفاده می گردد و به وسیله ی آن خودرو را از طبقه ی همکف به طبقات بالایی ساختمان انتقال می دهند.آسانسوری که اتاقک آن ابعاد مناسبی برای جابجایی خودروهای سواری داشته و طراحی آن امکان این جابجایی را می دهد .
آسانسور حمل خودرو
آسانسور حمل خودرو
هنگامی که آسانسور های خودروبر را طراحی و نصب می نمایید باید یک سری از نکات توجه ویژه ای داشته باشیم مثلا اینکه تا ارتفاع سه طبقه مجاز هستیم که از سیستم آسانسور هیدرولیک استفاده کنیم اگر تعداد طبقات بیشتر از سه طبقه باشد باید از سیستم های کششی استفاده نماییم.
ریل راهنما
اجزایی صلب هستند که برای هدایت کابین و یا وزنه تعادل تعبیه می شود .
پارامتر های فنی دیگر عبارتند از :
- ارتفاع مسیر ( بالا رفتن کابین ) تعداد و محل توقف ها
- ابعاد چاه آسانسور ، کابین و موتورخانه
- جرم یک (Q (kg پارامترهای اصلی آسانسورها مسافر برای هر نوع محاسبه ای در آسانسور ۷۵ کیلو در نظر گرفته می شود .
- ولتاز برق اصلی ، تعداد استارت آسانسور در ساعت و فاکتوربار
- سیستم کنترل آسانسور
- سیستم درب های آسانسور و ورود و خروج و نوع کنترل
- تعداد آسانسورهای و مکان آنها در ساختمان
- شرایط محیط کار کرد
قطعات اصلی آسانسورهای الکتریکی عبارتند از:
- وسایل تعلیق کابین و وزنه تعادل که می تواند سیم بکسل فولادی و یا زنجیر باشد .
- کابین که مسافرین و یا بار را حمل می کند ، شامل یوک، که چهارچوبی فلزی است و کابین ازطریق آن به سیستم تعلیق متصل می شود ، کف کابین که بار را نگهداری می کند و بدنه کابین به کف متصل است .
- وسیله رانش که محرک آسانسور است و شامل:
- موتور الکتریکی
- گیربکس
- ترمز
- فلکه کششی و یا دنده خورشیدی زنجیر
- شاسی موتور – کوپلینگها ، محورها ، یاتاقانها
***موتور گیربکس بعنوان قلب آسانسور و تابلو کنترل بعنوان مغز آسانسور عمل می نماید .
قطعات دیگر عبارتند از :
- سیم بکسل تعلیق
- ریل راهنما که باعث هدایت کابین در مسیر حرکت خود می شود .
- درب کابین و موتور سردرب
- وزنه تعادل که برای جبران وزن کابین و قسمتی از ظرفیت بکار می رود .
چاه آسانسور (Hoist Way)
این فضا قسمتی یا تماما پوشیده است و از کف چاله تا سقف ( کف موتورخانه ) ادامه دارد در این فضا کابین و وزنه تعادل حرکت می کنند و شامل ریلهای راهنما برای کابین و وزنه تعادل و دربهای طبقات و ضربه گیر در کف چاه می باشد .
سیستم ایمنی
یک وسیله مکانیکی است که در صورت بروز هر گونه خرابی ، یا شل شدن سیم بکسل( زنجیر تعلیق) وسیله توقف و نگاه داشتن کابین و یا وزنه تعادل در روی ریل راهنما می باشد و اگر سرعت کابین در جهت پائین یا بالا رفتن از مقدار مشخص شده ای تجاوز کند این مکانیزم عمل می نماید ، عملکرد این مکانیزم توسط گاورنر که معمولا در موتور خانه است شروع می شود .
ضربه گیرها
کابین یا وزنه از حدود تعیین شده در چاهک گذشته و امکان برخورد با کف چاهک پیش آید این وسیله از برخورد خشن جلوگیری می نماید . ضربه گیر ممکن است از جنس پلی اورتان ، فنر یا نوع روغنی انتخاب شود که بستگی به سرعت اسمی داشته و طوری طراحی می شود تا انرزی جنبشی کابین یا وزنه تعادل را جذب کرده ( نوع فنری ) و یا مستهلک نماید .
تجهیزات الکتریکی
که شامل امکانات ایمنی و روشنایی نیز می گردد .
سیستم کنترلی
موتور گیرلس و گیربکس
موتور گیرلس معمولا برای سرعت های بیشتر از ۲.۵ متر بر ثانیه استفاده میشود در حالیکه برای سرعت های کمتر ، از گیربکس های دارای چرخ دنده استفاده می شود قبلا از گیربکس با چرخ دنده های ساده استفاده می شد ولی با پیشرفت روش های طراحی و تولید ، چرخ دنده های حلزونی یک استاندارد قابل قبول مورد استفاده در گیربکس آسانسورها شد .
موتور گیربکس تک سرعته شامل موتور سه فاز با یک سیم پیچ است و تغییر سرعت از طریق تغییر فرکانس و ولتاژ صورت می گیرد
ترمز الکترومکانیکی آسانسور
در صورت قطع برق یا قطع برق سیستم کنترل ، سیستم ترمز آسانسور باید به طور اتوماتیک عمل کند ، لذا ، از ترمز های اصطکاکی الکترومغناطیسی استفاده می شود .اگر کابین با ۱۲۵% بار نامی خود در سرعت معمول خود حرکت کند ، ترمز ها باید قادر به توقف کامل سیستم باشند و بلافاصله سیستم را در حالت ساکن نگه دارند .
ترمز باید توسط فنرهای فشاری و یا نیروی وزن عمل کند . ترمز توسط الکترومغناطیس و یا الکتروهیدرولیک باید باز شود .
اگر جریان برق قطع شود باید حداقل دو وسیله مستقل الکتریکی کنترل کننده داشته باشد . در صورت قطع جریان برق ، ترمز باید بلافاصله عمل نماید .
هنگامیکه موتور گیربکس با یک وسیله دستی اضطراری مجهز باشد ترمز باید طوری طراحی شده باشد که توسط دست بتوان آن را باز کرد و با فشار دائمی توسط نفر این ترمز باز بماند .
مقررات ایمنی سیستم محرکه آسانسور
- هر آسانسور باید حداقل یک سیستم محرک مخصوص به خود داشته باشد .
- حرکت دادن آسانسور به دو روش مجاز است:
- سیستم اصطکاکی (By traction) با استفاده از سیم بکسل و فلکه و وزنه تعادل
- سیستم مستقیم (Positiv drive) .این سیستم چه از نوع وینچی بدون وزنه تعادل و چه از نوع با وزنه فقط برای سرعت های کمتر از ۰.۶۳ متر بر ثانیه مجاز است
- آسانسور باید مجهز به سیستم ترمزی باشد که در مواقع قطع منبع تغذیه موتور اصلی و یا مدارهای فرمان به صورت خود کار سیستم متحرکه را متوقف نماید .
- سیستم ترمز باید یک ترمز الکترومکانیکی ( اصطکاکی ) داشته باشد .
- سیستم ترمز باید بدون هیچگونه تاخیری پس از قطع مدار باز کننده ترمز، عمل نماید ( دیود با خازنی که به طور مستقیم به ترمینال سیم پیچی ترمز متصل است بعنوان یک وسیله تاخیر دهنده محسوب نمی شود) .
- فشار کفشک های ترمز باید توسط نیروی فنر تامین شود .
- ترمز باید دارای حداقل دو کفشک با لنت های نسوز باشد که روی دیسک یا استوانه عمل می کنند .
- استفاده از ترمز نواری ممنوع است .
- وجود چرخ طیار یا وسیله دیگری برای رساندن کابین در حالت اضطراری تا سر طبقه ضروریست .
- برای قسمت های گردنده در دسترس با سطح ناصاف نظیر زنجیرها ، چرخ زنجیرها و چرخ دنده ها بایستی حفاظت موثری پیش بینی شود .
- کلیه اجزاء چرخنده با سطح صاف بایستی به رنگ زرد باشد .
سیستم تعلیق کابین و مکانیزم تعادل
کابین و وزنه های تعادل توسط سیم بکسل های فولادی معلق نگاه داشته می شوند . سیم بکسل های آسانسور به بالای یوک کابین متصل می شوند .یک وسیله اتوماتیک برای تنظیم کشش سیم بکسل تعلیق باید حداقل در یکی از دو انتها وجود داشته باشد. این وسیله با مکانیزم متعادل ساز فشردگی بطور جداگانه معرفی می شود، چنین وسیله ای شامل یک اشکی گوه ای است که همراه یک فنر مارپیچ فولادی ، ضربه گیر لاستیکی و کرپی است .
وزنه تعادل
وزنه تعادل در آسانسورهای کششی و زنجیری برای تعادل جرم کابین و درصدی از وزن بار یا مسافر بکار می رود .
این درصد ۴۵ تا ۵۰ می باشد
وزنه های تعادل داخل قاب مربوطه بایستی به طریقی مهار شده باشند که در اثر ضربات احتمالی شکسته نشده و از قاب خارج نشوند . به قاب وزنه باید حفاظ یا حفاظ هایی فلزی نصب شوند تا در صورت شکستن کفشک های وزنه ، قاب از ریل وزنه خارج نشوند .
هدایت کابین
استفاده از ریل راهنما بعلل زیر است :
- برای هدایت کابین و وزنه تعادل در حرکت عمودی و حداقل کردن حرکات افقی .
- جلوگیری از نوسانات کابین بعلت نیروهای خارج از مرکز
- توقف و نگهداشتن کابین در هنگام عملکرد مکانیزم سیستم ترمز ایمنی
مقررات ایمنی ریل های راهنما
- کابین و وزنه تعادل بایستی هر کدام به وسیله حداقل دو ریل راهنمای سخت ، هدایت شوند .
- این دو از فولاد ساختمانی دارای تنش کششی بیشتر از ۳۷۰ نیوتن بر میلی متر مربع و کمتر از ۵۲۰ نیوتن بر میلی متر مربع ساخته شده اند .
- توان و استحکام ریل ها ، متعلقات و اتصالات آن ها باید جهت تحمل نیروهای ناشی از عملکرد ترمز ایمنی ( پاراشوت ) وهمچنین انحناء و پیچش های ناشی از بار نامتعادل داخل کابین،کافی باشد .
- ریل های راهنما باید به گونه ای به براکت ها و سازه ساختمان ها محکم شوند که اثرات نا مطلوب ناشی از نشست ساختمان یا انقباض بتن ، به صورت خود کار یا با تنظیم ساده ای قابل جبران باشد .
- جوشکاری ریل ها به همدیگر یا به براکت ها و ساختمان ممنوع می باشد .
انواع کفشک راهنما
کابین و وزنه تعادل می باید بر روی ریل راهنما توسط کفشک های بالایی و پائینی که به یوک متصل هستند هدایت شوند .
دو نوع اصلی کفشک راهنما وجود دارد که عبارتند از :
۱ ) کفشک های لغزشی
۲ )کفشک های غلطکی(رولر)
کفشک های لغزشی که اخیرا استفاده میشود برای سرعت های کم و متوسط تا حدود ۲ متر بر ثانیه می باشد .
اصطکاک لغزشی می تواند مقاومت قابل توجهی در حرکت کابین اعمال نماید . با بکار بردن کفشک های لغزشی ریل های راهنما باید روغن کاری شوند تا مقاومت در مقابل اصطکاک و سایش کم شود و شرایط لغزش بهتر گردد .
امروزه استفاده از روغن کاری کننده های خودکار با روغن سنگین یا گریس معمول است .
وجود کفشک های راهنمای غلطکی در آسانسورهای سرعت زیاد ضروری هستند ، هر چند نرمی حرکت کابین و صرفه جویی در انرژی به علت کاهش در اصطکاک وجود این کفشک های غلطکی را در آسانسورهای با سرعت متوسط را نیز اقتصادی می کند .
گاورنر اضافه سرعت غیر مجاز
گاورنر در موتورخانه قرار دارد و شامل:
سیم بکسل گاورنر که از فلکه گاورنر گذشته و به فلکه کششی در ته چاهک امتداد یافته و مجددا به فلکه گاورنر برگشته و حلقه ای تشکیل می دهد . سیستم به وسیله اهرم پاراشوت کابین که در نقطه ای به سیم بکسل گاورنر وصل شده به حرکت در می آید .
وقتی که سرعت به حد فعال شدن گاورنر برسد ، گاورنر سیم بکسل را بصورت اصطکاکی نگه می دارد و از آنجائیکه کابین هنوز حرکت خود را در جهت پائین ادامه می دهد لذا سیم گاورنر کشیده شده و در نهایت سیستم ایمنی عمل می نماید .مطابق EN81 سرعت فعال شدن گاورنر باید حداقل ۱۱۵ (۱۲۰ و ۱۳۰ )درصد سرعت اسمی باشد .
سیستم ترمز ایمنی ( پاراشوت )
- کابین هر آسانسور که بوسیله سیم بکسل ها یا زنجیر ، معلق و ممکن است به وسیله اشخاص به منظور تردد و جابجایی بار یا کالا مورد استفاده واقع شود ، باید مجهز به سیستم ایمنی یا آنچه در ایران به اسم پاراشوت معروف شده است گردد . وزنه تعادل زمانی باید یا سیستم ایمنی ( پاراشوت ) مجهز شود که طبقه زیرین آن مسکونی(خالی یا فاقد ستون زیر چاله) باشد .
- سیستم ترمز ایمنی یک وسیله مکانیکی برای متوقف کردن کابین ( یا وزنه تعادل ) به طریق درگیر شدن با ریل های راهنما است و در مواقعی که کابین از سرعت تعیین شده قبلی در جهت حرکت به سمت پائین یا بالا تجاوز کند بدون توجه به دلیل افزایش سرعت،عمل می کند .
- سیستم ایمنی ترجیحا در زیر و در پائین ترین قطعه یوک کابین نصب می شود و بر روی جفت ریل های راهنما عمل می کند . درگیری با ریل های راهنما باید همزمان باشد،و کف کابین با بار توزیع شده بطور یکنواخت،نباید انحراف بیش از ۵ درصد از موقعیت خودش داشته باشد .
- سرعت مشخص که کابین یا وزنه تعادل باید در آن متوقف ( پاراشوت کند ) شود برابر با سرعتی است که گاورنر برای آن تنظیم شده تا عکس العمل نشان دهد سیستم ایمنی وزنه تعادل ممکن است یا با خرابی سیستم تعلیق و یا بوسیله یک سیم بکسل ایمنی ، اگر سرعت اسمی از یک متر بر ثانیه متجاوز نباشد عمل نماید .
- یک سوئیچ سرعت بیش از حد مجاز باید روی دستگاه گاورنر نصب شود تا قبل از فعال شدن سیستم ایمنی مدارات کنترل را قطع نماید .
- سیستم ایمنی کابین بر اساس مشخصه های عملکرد طبقه بندی می شوند که به شرح زیر می باشند .
۱) نوع آنی یا لحظه ای
که فشار به سرعت فزاینده ای را بر روی ریل راهنما در مدت زمان توقف اعمال می نماید . زمان توقف و مسافت توقف بسیار کوتاه است و وسیله ای انعطاف پذیر برای محدود کردن نیروی کندشوندگی و مسافت توقف معرفی نشده است . این نوع سیستم ایمنی در اروپا می تواند برای سرعت های تا ۰.۶۳ متر بر ثانیه بکار گرفته شود .
۲) نوع تدریجی
حین توقف فشار محدودی را روی ریل های راهنما اعمال می کند و بعد از فعال شدن کابل سیستم ایمنی ، نیروی کند شوندگی به طور قابل ملاحظه ای یکنواخت می ماند . زمان و مسافت توقف بستگی به جرم در حال حرکتی که باید متوقف شود و سرعتی که سیستم ایمنی در آن فعال می شود دارد .
ضربه گیر ها
مشخصات : آسانسور ها باید با ضربه گیرها که در کف چاهک و در مکان انتهایی حرکت کابین و وزنه تعادل قرار می گیرند ، تا وسیله اضطراری نهایی را تشکیل دهند .
اگر ضربه گیرها به کابین یا وزنه تعادل وصل شوند باید یک پایه یا فونداسیونی به ارتفاع حداقل نیم متر در چاهک قرار بگیرد تا این ضربه گیرها روی آن بنشینند .
دو نوع کلی از ضربه گیرها وجود دارد :
- نوع جمع کننده انرژی (Accumulation type )
ضربه گیر نوع جمع کننده انرژی با یا بدون حرکت برگشتی می تواند برای سرعت های تا ۱ و یا ۱/۶ متر بر ثانیه به ترتیب بکار گرفته شود .
- نوع مستهلک کننده انرژی (Dissipation type )
ضربه گیر نوع مستهلک کننده انرژی یا همان هیدرولکی مستقل از سرعت اسمی آسانسور بکار گرفته می شود . یک دور انداز ، موتور را کنترل نموده و در رسیدن به طبقه توقف ، در صورتیکه ضروری باشد ،سرعت کابین را به حدی کم کند تا سرعتی که کابین در موقع نشستن به روی ضربه گیردارد از سرعتی که ضربه گیر برای آن طراحی شده زیادتر نباشد.
ضربه گیر پلی اورتان ( جمع کننده انرژی )
ضربه گیرهای پلی اورتان در برخی کشورها برای سرعت اسمی پائین بسیار معروفیت یافته است .
ضربه گیر فنری ( جمع کننده انرژی )
قطعه اصلی این نوع ضربه گیر ها معمولا یک فنر مارپیچ ساخته شده از مقطع گرد یا مربع است.
این مطلب رو حتما ببینین
میتونم شماره شما رو داشته باشم؟
جرثقیل
۰۹۱۷۰۳۵۱۰۰۵ قنبری